Kumlama;

Kumlama boyama işlemi; başta endüstriyel tesisler olmak üzere metal yüzeylerin yoğunlukta olduğu alanlarda metalin ömrünü uzatmak için yapılırken havanın relatif nem oranı, yağış durumu ve yüzey sıcaklığı dikkate alınması gerekmektedir.

Zamanla pas ve korozyona uğrayan metalin üzerindeki yağ, kir, pas ve korozyonu kaldırıp boyama işlemi ile metalin kullanım ömrünü uzatmak için uygulanan bir yöntemdir.

Tankların, metal malzemelerin iç ve dış yüzeyleri öncelikle basınçlı tatlı su ile temizlenir. Yüzeyin korozif ve pas oranı baz alınarak temizlik derecesi ve yüzeyin hangi oranda aşındırıldığına göre sınıflandırılır. Türkiye’de  S.I.S 055900 İsveç standardı  “ Swedish Standards for Ground Vibrations and Airblast ” kullanılır. Bu standart  TS EN ISO 8504 bilinmektedir. Standartta SA 1, SA 2, SA 2,5 VE SA 3 dereceleri yer alır.

KUMLAMANIN DERECELENDİRİLMESİ 

SA standartlarına göre yüzey temizlik değerleri;

Sa 1: Son derece yüzeysel bir temizlik derecesidir. paslanmış yüzeylerde son derece yüzeysel bir temizlik biçimi olup piyasada süpürme olarak da adlandırılır.

Sa 2: Paslanmış yüzeydeki pas ve istenmeyen oluşumların oldukça temizlenmiş halidir. Çeliğin kendine has gri rengi kolaylıkla seçilebilir. Piyasada pek tercih edilmeyen bir kumlama derecesidir. Çünkü yüzeysel temizlik için fazla ama derinlemesine bir temizlik için de yetersizdir.

Sa 2,5: Piyasada en çok tercih edilen kumlama derecesi olup çeliğin her türlü pas ve istenmeyen oluşumlardan arındırılmış halidir. Çeliğin kendine has gri rengi tamamen ortaya çıkmıştır.

Sa 3 :Kumlama işleminde yapılabilecek en yüksel temizlik derecesi olup tıpkı Sa 2 gibi piyasada tercih edilmeyen bir derecedir. Çünkü maliyeti ve uygulanma süresi oldukça fazladır. Ayrıca çeliğin mikron mertebesinde de olsa aşınması demektir. Bu da en baştaki çeliği korumak amacına ters düşmektedir.

ISO 8501-1’e göre temizlik değerleri aşağıdaki gibidir. 

İstenilen temizlik oranına göre kumlama derecesne karar verilir. Öngörülen kum püskürtme yöntemi ile kumlama yapılır. Yıkanmış, elenmiş ve kurutulmuş kumlama kumu kullanılır. Aksi bi durum belirtilmedikçe kumlanan yüzey profilinde 40-70 mikron pürüzlülük sağlanması amaçlanır. Yüzeyin en az SA 2 1/2 kalitesinde temizlenmesi hedeflenir. Uygulanacak olan boyanın spesifikasyonuna göre gerekli  süre beklenir, yüzeyin astarlanmaya uygun hale gelmesi hedeflenir. Bu süreçte uygun görülmeyen yerler tekrar kumlanır.

Kumlama işlemi kuru havalarda mümkün olan en kısa zamanda yapılıp bitirilmeli ve boya işlemine geçilmelidir. Çünkü, üzerindeki pas ve istenmeyen oluşumlar temizlendikten sonra çelik, paslanmaya karşı daha da savunmasız haldedir. Eğer hava da rutubetli ise kumlanmış çelik derhal kararmaya ve paslanmaya başlar.

Boyama;

Kumlama ile temizlenen yüzeye istenilen şartnameye göre astar, arakat ve sonkat boyama işlemi yapılır. Boya aplikasyonu yüzeyin çalışma ortamına ve malzeme yapısına göre şekillenir. Malzemenin kullanım süresini arttırmak için uygun boya ve boya kalınlığı seçilmelidir.

Boyama işlemi genellikle 3 ana katmanda sınıflandırılabilir; astar boya uygulaması, ara kat boya uygulaması ve son kat boya uygulaması.

Endüstriyel tesislerde kumlama sonrası boyama ilk olarak astar katta uygulanır. Yüzey töleranslı epoksi boya, fenolik epoksi boya polyamin veya polyamid epoksi boya vb. boya uygulanan örneklerdir.

Ara ve son katlarda ise polyamid veya polyamid epoksi boya, akrilik poliüretan boya, fenolik epoksi boya vb. endüstriyel boyalar uygulanmaktadır.

Her bir katman için uygulanacak boya kalınlıkları örneğin 100 mikron astar, 100 mikron ara kat, 50 mikron son kat uygulaması gibi bir uygulama boya inspektörü tarafından belirlenmelidir. Buradaki en önemli parametre boyama yapılacak tank, boru, ekipman vb. işlerin bulunduğu tesisin genel şartları ve içerisinden geçen akışkandır. 

Boya yapılacak yüzeyin izolasyonlu ya da izolasyonsuz olması, dış ortama açık ya da kapalı olması, doğrudan güneş ışığına maruz kalıp kalmaması, asit, su, tuz vb. agresif kimyasallara maruz kalıp kalmaması bilgileri boya kalınlığı ve çeşidinin belirlenmesinde çok önemli parametrelerdir.

Boya seçimi yapılırken teknik bilgi föylerinde aşağıdaki bilgilerin bulanmasına özen gösterilmelidir. 

• Vizkozite
• Pigment sistem eleman cinsi ve ağırlıkça % si
• Boya + sertleştirici karışımının hacimsel katı madde oranı % si
• Dolgu sistemi cinsleri ve ağırlıkça % leri
• Parlaklık ( Gloss olarak )
• Kuruma süreleri, Dokunma kuruması, tam kuruma.
• Ezilme miktarı
• Sarfiyat Kg/m² ( belirtilen kuru film kalınlıkları için m²'de gerekli boya miktarı )
• Komponent karışım oranı. ( % olarak )
• Pot life ( karışımın tatbik edilebilirlik süresi )
• Özgül ağırlık
• Alevlenme noktası (°C olarak )
• Tinerler; cinsi ve ağırlıkça % olarak kimyasal yapı ve boya ile uyuşum garantisi
• Ultraviyole dayanımı
• Depolama ömrü: garanti süresi ( - 5 °C + 35 °C aralığında )
• Boyaların tatbikat sonrası 1.3.5.7 ve 15. Günlerdeki sertleşme miktarları; (ASTM D 1474)
• Epoksi astar boyadaki Çinko miktarı: Kuru filmde % ağırlık olarak belirtilecektir.
• Boya firmasının vermiş olduğu garanti süresini ve depolama koşullarını